Czy lekarz bez kontraktu z NFZ może wystawić receptę refundowaną?

Recepty a ustawa refundacyjna

Jak wynika z ustawy z dnia 6 września 2001 r. – Prawo farmaceutyczne oraz zleceń na wyroby medyczne (art. 2 pkt 14 ustawy refundacyjnej) każdy lekarz, który posiada prawo wykonywania zawodu medycznego, jest uprawniony do wystawiania recept na refundowane farmaceutyki. Obecnie więc są to lekarze: 

• zatrudnieni u świadczeniodawców (umowa o pracę, umowa kontraktowa itp.) – lekarze ubezpieczenia zdrowotnego,
• prowadzący praktyki lub własne podmioty posiadający umowy na udzielanie świadczeń z NFZ – świadczeniodawcy,
• zatrudnieni w placówkach niemających kontraktu z NFZ,
• dentyści,
• stażyści,

a także pielęgniarki, położne, felczerzy, starsi felczerzy oraz lekarze, którzy zaprzestali wykonywania zawodu i zamierzają korzystać z prawa do wystawiania recept refundowanych dla siebie i najbliższej rodziny.

Przede wszystkim jednak prawo do otrzymania leku refundowanego wydawanego na receptę jest prawem każdego ubezpieczonego pacjenta – niezależnie od tego, czy przepisze go lekarz posiadający umowę z NFZ, czy nie (zgodnie z art. 48 ust. 1 z dnia 12 maja 2011 r. ustawy o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych). Jednocześnie warto wiedzieć, że od 12 grudnia 2015 roku, żaden z lekarzy nie ma obowiązku podpisywania umowy upoważniającej z NFZ.

Informacje potrzebne do wystawienia recepty na leki refundowane

Dla lekarza wypisującego receptę najważniejsza jest informacja, czy dany pacjent posiada stosowne uprawnienia do odbioru refundowanego leku, co sprawdza się w systemie eWUŚ. W przypadku gdy NFZ nie potwierdza takiego uprawnienia, a pacjent podtrzymuje, że jest ubezpieczony, lekarz może poprosić go o podpisanie stosownego oświadczenia, które zamieści w dokumentacji medycznej. W oprogramowaniu medycznym MEDchart status ubezpieczenia jest sprawdzany automatycznie, a informacja o tym jest widoczna dla lekarza przez cały czas trwania wizyty. Ponadto historia weryfikacji w eWUŚ jest zapisywana i przechowywana w aplikacji. Dzięki temu można sięgnąć do archiwalnych sprawdzeń i w razie potrzeby udowodnić informację uzyskaną przez system w dniu wystawiania danej e-recepty.

A co z receptami dla pacjentów posiadających szczególne uprawnienia?

W przypadku recept refundowanych na leki dla pacjentów uprzywilejowanych, jak np. seniorzy, weterani czy kobiety w ciąży, funkcjonują już pewne ograniczenia. Nie chodzi jednak o posiadanie podpisanej umowy z NFZ, a o rodzaj wykonywanej działalności. I tak dla tych osób receptę na leki refundowane mogą wystawić wyłącznie:

• lekarze podstawowej opieki zdrowotnej, o których mowa w art. 55 ust. 2a ustawy 
• o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, tj. uprawnieni do przyjmowania deklaracji wyboru,
• pielęgniarki podstawowej opieki zdrowotnej,
• lekarze posiadający prawo wykonywania zawodu, którzy zaprzestali wykonywania zawodu i wystawiają receptę dla siebie i najbliższej rodziny.

W przypadku recepty refundowanej na leki znajdujące się w wykazie dla pacjentów ze szczególnymi uprawnieniami nie jest wymagane posiadanie żadnych specjalnych wzorów recept. Konieczne jest jedynie, aby w polu „uprawnienia dodatkowe” wpisać adekwatne dla danej grupy oznaczenie, np. „S”, „IB” lub „WP”, zgodnie z symbolami wskazanymi przez Ustawodawcę.

W jaki sposób lekarz nieposiadający umowy z NFZ może uzyskać dostęp do recept?

Obecnie wszyscy wykonujący działalność leczniczą, czyli zarówno placówki ochrony zdrowia, jak i lekarze prowadzący indywidualną praktykę lekarską, powinni być zarejestrowani w systemie informatycznym umożliwiającym wystawianie e-recept. Jest to konieczne, gdyż każda recepta niezależnie od tego, czy będzie miała charakter refundowany, czy nie – musi posiadać swój indywidualny numer identyfikacyjny nadawany przez SIM.

Oprogramowanie medyczne MEDchart umożliwia wystawianie e-recepty szybko, łatwo i bezpiecznie – bez potrzeby łączenia się z zewnętrznymi serwisami. E-recepta zapisuje się od razu w dokumentacji medycznej pacjenta. Wygenerowany w aplikacji dokument jest automatycznie podpisywany certyfikatem PUE ZUS i przesyłany na platformę P1. Pacjent ma dostęp do wystawionego dokumentu poprzez Internetowe Konto Pacjenta lub w aplikacji mObywatel. Ponadto lekarz na prośbę pacjenta może wydrukować receptę lub przesłać ją jako załącznik w formie mailowej – najczęściej jednak lekarz dyktuje pacjentowi kod e-recepty i to wystarcza do jej realizacji w aptece. 

Czy NFZ ma prawo kontrolować refundowane recepty wystawiane w prywatnych gabinetach?

Tak. Zgodnie z art. 48 ust. 7 ustawy refundacyjnej każda osoba oraz podmiot wykonujący działalność leczniczą, w ramach której wystawiono przynajmniej jeden lek refundowany, jest zobowiązana poddać się kontroli przeprowadzanej lub zlecanej przez NFZ dotyczącej zasadności i prawidłowości recept oraz dokumentacji medycznej w zakresie danego leku refundowanego.

Dlatego przepisując lek refundowany należy pamiętać, że z dokumentacji medycznej pacjenta musi wynikać konieczność zastosowania danej substancji czynnej w określonej jednostce chorobowej. W naszym programie MEDchart dokumentacja pacjentów zawsze jest pod ręką, więc podczas przepisywania recepty refundowanej lekarz może bez przeszkód sprawdzić, czy pacjent może skorzystać z refundacji. To ważne, gdyż razie kontroli NFZ może zakwestionować receptę na lek refundowany, jeśli z dokumentacji medycznej nie wynika, że pacjent choruje na chorobę, na którą jest leczony.

Jakie leki podlegają refundacji?

Każdy pacjent posiadający prawo do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych ma także prawo do refundowanych leków, środków specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych wydawanych na podstawie recepty. Aktualizacja listy refundacyjnej dokonywana jest przez Ministerstwo Zdrowia co dwa miesiące, dzięki czemu możliwe jest sprawne wprowadzanie na nią nowych produktów. 

W oprogramowaniu medycznym MEDchart znajduje się zawsze aktualna baza leków refundowanych, która pobierana jest z Rejestru Produktów Leczniczych udostępnionego przez Ministerstwo Zdrowia. Więcej o bazie leków w MEDchart możesz przeczytać w naszej Bazie Wiedzy.

________________________