Asertywność w ochronie zdrowia – szanujesz innych, uszanuj siebie

 

Definicja asertywności jest ogólnodostępna, jednak, aby dobrze zrozumieć jej istotę, warto odrzucić kilka potocznych twierdzeń. Zacznijmy od definicji.

 

Asertywność to umiejętność posiadania i wyrażania własnego zdania oraz bezpośredniego wyrażania emocji i postaw w granicach nie naruszających praw oraz psychicznego terytorium innych osób.

 

Nie chodzi o to, by jak najgłośniej odmawiać, jak najdosadniej powiedzieć „nie”. Asertywność to umiejętność posiadania i wyrażania własnego zdania nie tylko z szacunkiem dla własnej osoby, ale również z szacunkiem dla innych osób: pacjentów, współpracowników, przełożonych.

 

Da się więc odmawiać nieasertywnie, szczególnie gdy odmowa jest agresywna. Agresja to oznaka słabości, a asertywność to pokaz siły, dojrzałości, poczucia własnej wartości i wartości innych ludzi pracujących w ochronie zdrowia.

 

 

Niewiele czasu, trudności finansowe, niedobory personelu, przeciążenie pracami administracyjnymi i raportowaniem. Ze względów finansowych nie zawsze istnieje możliwość odciążenia pracowników przez zwiększenie zatrudnienia lub sprawniejszą organizację placówki. 

 

Współpraca w takich okolicznościach to wielki trud. Zawsze warto dobrze współpracować, ale jak to zrobić gdy obowiązków jest mnóstwo, czasu jest mało, a wymagania ze strony pacjentów i przełożonych są bardzo wysokie? Jak powiedzieć współpracownikowi, że nie uda się czegoś zrobić na czas lub sytuacja wpłynie na jakość wykonanej pracy. Współpraca w zespole pielęgniarskim to działanie w systemie naczyń połączonych. Gdy system jest przeciążony, rodzą się napięcia. Jak zachować spokój w takich sytuacjach? Jak komunikować się ze przełożonymi, z współpracownikami i z pacjentami? 

 

Agresywny przełożony? Wszyscy czujemy napięcie, nie każdy dobrze sobie z tym radzi. Nieufność, podważanie kompetencji, duże wymagania bez odpowiednich umiejętności komunikowania zadań do wykonania – mimo wszystko warto znaleźć nić porozumienia.

 

Nie dogadujemy się ze współpracownikami? Nawet jeżeli mamy te same umiejętności, różne mogą być doświadczenia, sposób wykonywania pracy i charaktery. 

 

Trudny pacjent? Są pacjenci, którzy wszystko wiedzą lepiej. Są też tacy, którzy po prostu nam nie ufają lub bezpodstawnie wątpią w skuteczność leczenia. Chcemy pomagać każdemu, jednak nie zawsze ta pomoc jest odpowiednio doceniona.

 

Łatwo jest powiedzieć „trzeba być asertywnym”, trudniej jest to wykonać w takich okolicznościach. Asertywność w ochronie zdrowia to wyzwanie. Nie oznacza to jednak, że nie jest możliwa i nie ma sensu jej rozwijać.

 

 

Czy da się wykonać coś niemożliwego do wykonania? Oczywiście, że nie. A ile razy dostajemy zadanie, które od razu jest skazane na niepowodzenie? Ktoś może powiedzieć, że wszystko jest w naszej głowie, jednak są pewne czynniki, których nie da się wyeliminować. Nie zależy to od podejścia, a od obiektywnych okoliczności. Ile razy zobowiązaliśmy się do wykonania niemożliwego, a po spodziewanej porażce mieliśmy poczucie winy po krytyce ze strony przełożonych, współpracowników lub pacjentów? Co z Twoim zdaniem? Nie było brane pod uwagę? A czy w ogóle zostało ono wypowiedziane? Czy ktokolwiek dowiedział się, jak wygląda sytuacja z Twojej perspektywy?

 

Tutaj na pierwszy plan wysuwa się asertywność. Nie chodzi tylko o odmawianie. Chodzi o posiadanie i wyrażanie własnego zdania. Rzadko kiedy jesteśmy faktycznie bezbronni. Zawsze mamy większą lub mniejszą możliwość wyrażenia swojej opinii. Poinformowania kogoś innego o nowych faktach, które całkowicie mogłyby zmienić sytuację, gdyby odpowiednio wybrzmiały. Jeżeli dobrze znamy pacjentów i mamy doświadczenie w tego typu sytuacjach lub po prostu widzimy coś, czego nie widzą inni, warto się nim podzielić. Nie jesteśmy bezbronni, bo dzięki asertywności możemy pomóc sami sobie. Nawet, jeżeli się nie uda, i tak można mieć satysfakcję, bo zrobiliśmy wszystko, co mogliśmy.

 

Dotyczy to różnych sytuacji, nie tylko przy wykonywaniu zleconego zadania. Asertywność to nie tylko umiejętność odmawiania. To również wyrażanie próśb, zadawanie pytań, argumentowanie, przyjmowanie krytyki i komplementów. Asertywność może towarzyszyć nam wszędzie. W pracy w ochronie zdrowia, w domu, w miejscach publicznych. Warto ją stosować z szacunku dla samego siebie. 

 

 

Zdarzyło się, że przełożony lub pacjent obraził się, gdy dostał Twoją odpowiedź? Można powiedzieć, że wiele zależy od tego, jaka była Twoja odpowiedź. Nie można jednak zapomnieć, że wiele zależy od rozmówcy. Najczęściej nie mamy na niego wpływu. Asertywność to umiejętność wyrażania opinii z szacunkiem do innej osoby. Zawsze warto pracować nad sposobem komunikacji.

 

Należy o tym myśleć, ale nie może to nami zawładnąć. Bezkrytyczne, bezmyślne zaspokajanie potrzeb innych ludzi bez dbałości o własne potrzeby z obawą „czy się nie obrazi” wywołuje frustrację, która narasta i zaburza poczucie własnej wartości i komunikację z innymi ludźmi. Asertywność oznacza również odwagę w bezpośrednim wyrażaniu emocji i postaw. Nie będzie jej, gdy każdej sytuacji komunikacyjnej będzie towarzyszył paraliżujący strach.

 

„Czy się nie obrazi” to nasze wątpliwości, które wcale nie muszą być słuszne. Asertywność to w pewnym sensie uczenie innych ludzi, jak z nami postępować. Spodziewaliśmy się złego spojrzenia i agresywnej reakcji, ale wszystko poszło dobrze? Z asertywnością można osiągnąć różne cele. Reakcje na naszą komunikację mogą nas pozytywnie zaskoczyć: przełożony będzie odnosił się do nas z większym szacunkiem, pacjent zaufa nam i zrozumie nasze działanie, współpracownik doceni naszą pracę.

 

 

Wizerunek osoby odważnej, szanowanej przez wszystkich i szanującej innych ludzi jest w zasięgu każdej osoby. Tak jak radość z działania, poczucie wolności i zadowolenia z samego siebie. Praca w ochronie zdrowia to nieustanna komunikacja, wyrażanie opinii i uczuć. Asertywna komunikacja jest więc podstawą sprawnego działania. To dowód szacunku dla innych i dla samego siebie.

________________________ 

 

Zapraszamy na webinar: „Dlaczego Ja jest najważniejsze? czyli jak wykorzystać poczucie własnej wartości i asertywność do wspierania siebie”